Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Joe Biden’ın seçim yarışından çekilmesiyle birlikte Demokratların yeni adayı Kamala Harris olmuştur. 2021 yılından bu yana Biden hükümetinin başkan yardımcılığını yürüten Harris, ilk seçim mitingini Philadelphia’da gerçekleştirmiş ve bu mitingde, başkan yardımcılığı görevi için Minnesota Valisi Tim Walz’ı göstermiştir.
Tanıtım mitinginde Harris, Walz’u bir “lider, vatansever ve Amerika’nın hak ettiği başkan yardımcısı” olarak tanımlamış ve mevcut yöneticilik deneyiminin onu bu role hazırladığını belirtmiştir. Philadelphia mitingi, Walz’ın kamuoyuna tanıtılması ve kampanyaya aktif hizmet verebilmesi açısından oldukça önemli olmuştur. Harris, Walz’ın modern görüşlere ve insan haklarına olan saygısını vurgulamış ve Cumhuriyetçilerin bu söylemleri kullanmasına rağmen kişisel hakları kısıtladıklarına dikkat çekmiştir. Bu söylemle birlikte mücadelenin yalnızca Trump’a karşı verilmediği, aynı zamanda Amerika’nın geleceği için bir savaş olduğu belirtilmiştir. Walz ise Cumhuriyetçi Parti’nin başkan yardımcısı adayı J.D. Vance’i “gerçek Orta Amerika”yı yansıtmamakla suçlamış ve Harris-Walz ekibinin özgürlük ve orta sınıf aileleri için savaşacağını duyurmuştur.[i]
Walz’ın başkan yardımcısı olarak duyurulması kamuoyunda genellikle olumlu karşılanmıştır. Seçmenler tarafından pozitif özelliklere sahip bir aday olarak değerlendirilmiş ve bu tutum, Harris-Walz ikilisinin güçlü bir takım olarak adlandırılmasına yardımcı olmuştur. Duyurunun ilk 24 saatinde seçim kampanyasına olan bağışların artması, bu pozitif tepkinin bir göstergesi olmuş ve bu durum diğer mitinglerde de gözlemlenmiştir.
Harris’in olası başkanlık dönemini görebilmek için 2021 yılından bu yana başkan yardımcısı olarak yaptığı çalışmalar üzerinde durmak önemlidir. Harris’in küresel savaşlarda ve kriz anlarındaki tutumunu incelemek olası başkanlığını yorumlamada yardımcı olacaktır. Harris, iddialara göre, hükümet içerisinde Başkan Biden’dan daha fazla söz sahibi olmuş ve adeta “naiplik” yaptığı bir başkan yardımcılığı dönemi geçirmiştir. 2021-2024 döneminde dış politikada sergilediği tavır keskin olmamakla birlikte dikkat çekici olmuştur. Etkin bir başkan yardımcılığı dönemi geçirdiği göz önüne alındığında Harris’in Biden dönemi politikalarına büyük ölçüde devam etmesi beklenmektedir.
Başkan yardımcılığı döneminde Harris, Rusya’nın saldırganlığına karşı Ukrayna’yı sürekli olarak desteklemiştir. Şubat 2022 tarihli Münih Güvenlik Konferansı’nda Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenski ile bir araya gelen Harris, bu toplantıda Zelenski’ye Rusya’nın saldırısının kaçınılmaz olduğunu söylemiş ve Ukrayna’nın savaş hazırlıklarına odaklanması gerektiğini belirtmiştir. Zelenski ise önleyici yaptırımlar ve daha fazla silah talep etmiş, ancak Harris bu talepleri reddetmiştir.[ii] O dönemde Harris’in amacı, Avrupa’yı olası bir Rus saldırısına karşı birleştirmek ve ABD’nin Rusya’ya karşı izleyeceği politikayı açıklayabilmekti. Ancak Zelenski ve Harris arasında tam bir anlaşma sağlanamamış ve bu, Ukrayna’nın ABD’ye olan güvenini sarsmıştır.
Harris’in rolü, ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ve Dışişleri Bakanı Antony Blinken gibi diğer üst düzey yetkililerin gölgesinde kalmış ve daha çok tamamlayıcı nitelikte olmuştur. Bu sebeple Harris-Zelenski ilişkisinin bundan sonra nasıl şekilleneceğini şimdiden söylemek oldukça güçtür.[iii] Harris, Avrupa’nın Rusya’ya karşı birleşmesi için diğer devlet başkanlarıyla görüşmeler gerçekleştirebilir ve bu konuda proaktif bir siyaset izleyebilir. Bu yönde bir politika izleyeceğinin sinyallerini haziran ayında veren Harris, Zelenski’yle altıncı görüşmesini yaptığı Ukrayna Barış Zirvesi’nde ABD’yi temsil etmiştir. Görüşmede Harris, Kiev’i destekleme konusunda transatlantik işbirliğine güçlü bir destek verdiğini dile getirmiştir.
7 Ekim 2023 tarihinde başlayan Hamas-İsrail Savaşı’nın ardından Harris, saldırılar sebebiyle verilen karşılığın haklı olduğunu, İsrail’in meşru bir şekilde kendisini savunduğunu ileri sürmüş ve bu sebeple de İsrail’i destekleyen açıklamalarda bulunmuştur. Ancak olayların kızışması ve kamuoyu baskısı sebebiyle söylemlerinde değişikliğe gitmiş ve masum sivillerin korunması çağrısında bulunmuştur.
Temmuz 2024 tarihinde Washington’da İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’yla yaptığı görüşmede Gazze’deki insani krize ilişkin ciddi endişelerini dile getiren Harris, ateşkes çağrısında bulunarak savaşın sona erdirilmesi, tüm rehinelerin güvenli bir şekilde serbest bırakılması ve Filistinlilerin haklarının korunması gerektiğini vurgulamıştır. Biden’ın İsrail’e olan “güçlü desteği” çizgisinden kopmayan, fakat aynı zamanda savaşın sona ermesi konusunda oldukça net bir tavır takınan Harris, şu ifadeleri kullanmıştır:[iv]
“Ölü çocukların ve çaresizce güvenlikleri için kaçan, bazen ikinci, üçüncü veya dördüncü kez yerinden edilen aç insanların görüntüleri… Bu trajediler karşısında gözlerimizi kaçıramayız. Yaşanan acılar karşısında hissizleşmemize izin veremeyiz ve ben sessiz kalmayacağım.”
Savaşa ilişkin en net açıklamalardan birini yapan Harris’in bu sözleri, partisi içerisinde de fikir ayrılıklarına sebebiyet vermiştir. Yine de Harris’in küresel sorunlarla ilgilenebilme ve bu krizlerin çözümünde oynayabileceği rolle ilgili bazı şüpheler vardır. Başkan yardımcılığı döneminde siyasi sahnede göze çarpan bir etkinlik sergilemiş olmasına rağmen bu etkinliğin uluslararası müdahaleler ve yaptırımlar açısından yetersiz kalabileceği tahmin edilmektedir. Bu bağlamda Harris, mevcut duruşunun devamı olarak, küresel krizlere müdahalede daha temkinli ve kontrollü bir tutum sergileyebilir. Ancak küresel dinamiklerin hızla değiştiği bir ortamda, bu tutumun Amerika’nın küresel liderlik iddiasına zarar verebileceği ve daha geniş stratejik hedeflere ulaşmasını zorlaştırabileceği ileri sürülebilir.
[i] “Kamala Harris campaigns with running mate Tim Walz in Philadelphia: ‘It’s a fight for the future’”, Mainemorningstar.com, https://mainemorningstar.com/2024/08/06/kamala-harris-campaigns-with-running-mate-tim-walz-in-philadelphia-its-a-fight-for-the-future/, (Erişim Tarihi: 09.08.2024).
[ii] “The Uneasy Alliance Between Kamala Harris and Volodymyr Zelensky”, Time, https://time.com/7005282/kamala-harris-ukraine-volodymyr-zelensky-alliance/, (Erişim Tarihi: 09.08.2024).
[iii] “Kamala Harris seçilmesi halinde nasıl bir dış politika yönetecek?”, Fikirturu, https://fikirturu.com/jeo-politika/kamala-harris-secilirse-nasil-bir/, (Erişim Tarihi: 09.08.2024).
[iv] “Harris says she ‘will not be silent’ on Gaza suffering while telling Netanyahu to get ceasefire deal done”, CNN, https://edition.cnn.com/2024/07/25/politics/harris-netanyahu-israel-hamas-ceasefire/index.html, (Erişim Tarihi: 10.08.2024).
