Amerika Birleşik Devletleri (ABD), terörle mücadele girişimlerinde “tam işbirliği yapmayan” ülkeler listesinden Küba’yı çıkarmıştır. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken tarafından 15 Mayıs 2024 tarihinde yapılan bu açıklama, Biden yönetiminin Komünist yönetim altındaki adaya yaklaşımında bir değişikliğe işaret etmiştir. Aynı zamanda bu karar, uluslararası ilişkiler ve terörle mücadele alanlarındaki işbirliğinde değişen dinamikleri de yansıtmaktadır. Bahsi geçen liste, Washington’un şiddet yanlısı gruplara karşı tam olarak işbirliği yapmadığını düşündüğü ülkelerden oluşmaktadır.[1]
Bu değişikliğin en önemli nedenlerinden biri, Küba ile ABD arasında kolluk kuvvetleri işbirliğinin yeniden başlamasıdır. Küba’nın işbirliği yapmayan ülke olarak belgelendirilmesini gerektiren koşullarının değiştiğini kaydeden ABD Dışişleri Bakanlığı, 2022 yılında Küba’yı “tam işbirliği yapmayan ülke” olarak göstermiş ve Küba’nın Ulusal Kurtuluş Ordusu grubunun üyelerinin iadesi konusunda Kolombiya ile işbirliği yapmayı reddettiğini belirtmişti.
Kolluk kuvvetleriyle işbirliğinin yeniden başlaması, ikili ilişkilerin ve terörle mücadelede karşılıklı çabaların artmasına yol açmıştır. Ayrıca Küba, artık Ulusal Kurtuluş Ordusu (ELN) üyelerinin iade talepleri konusunda Kolombiya’yla işbirliği yapmayı reddetmiyordu. Nitekim yönetim, Kolombiya başsavcısının tutuklama emirlerinin askıya alındığını duyurarak bu yöndeki tavrını ortaya net bir şekilde koymuştur.[2] Bu listeden çıkarılma, olumlu bir adım olmakla birlikte büyük ölçüde sembolik düzeyde kalmaktadır. ABD eski Başkanı Donald Trump, görevden ayrılmadan kısa bir süre önce Küba’yı “Terörizmin Devlet Sponsoru” olarak adlandırmış[3] ve bu karar, adada gıda, yakıt ve ilaç gibi temel malların kıtlığı da dâhil olmak üzere ciddi ekonomik sıkıntılara sebebiyet vermişti.
Biden yönetiminin bu kararı, Küba’nın terörü destekleyen devlet olarak tanımlanmasının daha kapsamlı bir şekilde gözden geçirilmesinin yolunu açabilir. Amerikan Üniversitesi’nden Prof. William LeoGrande, bu adımın Küba’nın statüsünün yeniden değerlendirilmesine yol açabileceğini ve ABD’nin Küba politikasında daha fazla değişikliğe işaret edebileceğini belirtmiştir.[4]
ABD’nin terörle mücadele çabalarına tam olarak işbirliği yapmayan ülkeler listesi, “Terörizmin Devlet Sponsorları” listesinden farklıdır. İlk liste, yasalar gereği Dışişleri Bakanlığı’nın ABD Kongresi’ne sunması gerekliliğine dayanır ve bu tanımlamadaki herhangi bir değişiklik, yine Dışişleri Bakanlığı tarafından yasalara dayalı bir inceleme gerektirir. Kuzey Kore, İran, Suriye ve Venezuela’nın halen tam işbirliği yapmayan ülkeler listesinde yer alması, bu tür tanımlamaların seçici ve stratejik doğasını vurgulamaktadır.[5]
Küba Dışişleri Bakanı Bruno Rodriguez, kararı memnuniyetle karşılamış, ancak bunun yeterli olmadığını vurgulamıştır. Rodriguez, sosyal medyada yaptığı açıklamada, ABD’nin terörizm konusundaki siyasi manipülasyonunu tamamen sona erdirmesi ve Küba’yı terörü destekleyen devletler listesinden tamamen çıkarması gerektiğini savunmuştur. Çünkü Küba, hâlâ “Terörizmin Devlet Sponsoru” imajından sıyrılamadığı için çeşitli zorluklarla mücadele etmektedir. Bu tepki, Küba’nın listede yer almasına yönelik devam eden hayal kırıklığını ve bunun ekonomi ve uluslararası duruş üzerindeki geniş kapsamlı etkilerini vurgulamaktadır.
ABD’nin Küba’yı terörle mücadelede tam işbirliği yapmayan ülkeler listesinden çıkarması, ABD-Küba ilişkilerinde önemli fakat sınırlı bir değişime işaret etmektedir. Bu adım, kolluk kuvvetleri işbirliğinde bir iyileşmeyi yansıtsa da Küba’nın terörü destekleyen devlet olarak anılması değişmeden kalmıştır. ABD-Küba ilişkilerinin geleceği, belirlenmiş yasal kriterlere dayalı olarak yapılacak daha fazla gelişme ve incelemelere, ayrıca geniş çaplı jeopolitik manzaraya bağlı olacaktır.
Biden yönetiminin kararı, Küba’nın terörü destekleyen devlet olarak tanımlanmasının daha kapsamlı bir şekilde gözden geçirilmesinin yolunu açabilir. Küba’yla daha ince ayarlanmış ve işbirlikçi bir ilişkiye yönelik ilk adım olabilir, ancak önemli değişiklikler, sembolik jestlerin ötesine geçerek pratik ve politika odaklı eylemler gerektirecektir. Bu nedenle, iki ülke arasındaki ilişkilerin tam anlamıyla normalleşmesi için daha geniş kapsamlı adımlar atılması ve karşılıklı güvenin artırılması gerekmektedir.
[1] Knicmeyer, E., “Cuba dropped from US counterterrorism list after diplomacy”, AP News, https://apnews.com/article/cuba-us-counterterrorism-list-state-department-diplomacy-a0dc0eb187b9fcc2fcc1dc5df5a8f75a, (Erişim Tarihi: 17.05.2024).
[2] Cohen, Z., & Gaouette, N., “US removes Cuba from counterterrorism efforts list as Biden administration signals change in approach”, CNN. https://edition.cnn.com/2024/05/15/politics/us-cuba-counterterrorism-efforts-list/index.html, (Erişim Tarihi: 17.05.2024).
[3] “Trump returns Cuba to U.S. list of state sponsors of terrorism”, Reuters, https://www.reuters.com/article/idUSKBN29G2CY/#:~:text=WASHINGTON%20(Reuters)%20%2D%20The%20Trump,Obama%2Dera%20detente%20with%20Havana, (Erişim Tarihi: 17.05.2024).
[4] “U.S. removes Cuba from list of countries not cooperating fully against terrorism”, Reuters, https://www.reuters.com/world/americas/us-removes-cuba-list-countries-not-cooperating-fully-against-terrorism-2024-05-15/, (Erişim Tarihi: 17.05.2024).
[5] Aynı yer.
