Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) ile Çin arasındaki rekabetin bölgesel yansımaları gün geçtikçe daha bariz bir biçimde görünür hale gelmiştir. Bu durum da bölgedeki devletleri mutlaka bir taraf seçmeye ve safını belli etmeye itmektedir. Nitekim bu çerçevede Avustralya, Yeni Zelanda, Filipinler, Japonya, Güney Kore, Vietnam ve Endonezya’nın Batı ve ABD yanlısı bir tutum sergilediği bilinmektedir.
Bu noktada özellikle Güney Kore ve Japonya’nın en çok öne çıkan devletlerden olduğu söylenebilir. Zira ABD, Güney Kore ve Japonya işbirliğinde bölgede birçok tatbikat yapılmaktadır.[1] Söz konusu durum da Seul ve Tokyo ile Pekin’in arasını açmaktadır. Bu aktörlerin aralarındaki diyalog ve güvenlik ilişkileri gerilmektedir.
Öte yandan Japonya ile Güney Kore de hem Çin’le yürüttükleri mücadele hem de Kuzey Kore tehlikesi nedeniyle Batı’nın ve ABD’nin desteğine ihtiyaç duymaktadır. Bu bağlamda ABD’nin bölgedeki ekonomik ve politik nüfuzu açısından kurduğu bu ilişkilerin kazan-kazan temelli olduğu öne sürülebilir. Tokyo ve Seul başta olmak üzere Washington’un bölgedeki müttefikleri ABD’nin Çin’i çevreleme politikası noktasında önem arz etmektedir. Aynı zamanda bu devletler ABD’den de çeşitli ekonomik çıkarlar elde etmekte ve güvenlik temennileri almaktadır.
Bu noktada Güney Kore Cumhurbaşkanı Yoon Suk Yeol’un 13 Mayıs 2023 tarihinde Çin Büyükelçisi’ne yönelik eleştirilerini arttırması ve elçinin Güney Kore’nin Çin yerine ABD’nin yanında yer alarak oldukça yanlış bir karar verdiğini söylemesinin saygısız olduğunu belirtmiştir.[2]
Çin’in Güney Kore Büyükelçisi Xing Haiming 8 Mayıs 2023 tarihinde Seul’un “yanlış bir bahis” oynadığını ABD tarafında yer almasının çok büyük bir yanlış olduğunu söylemiştir. Güney Kore Dışişleri Bakanlığı ise 9 Mayıs 202 tarihinde Xing’i bu sözlerinden dolayı kınamak ve eleştirmek için çağırmıştır. Bakanlık söz konusu açıklamaları “kışkırtıcı” olarak nitelendirmiştir.[3]
Yoon Suk Yeol söz konusu durum hakkında şu ifadeleri kullanmıştır:[4]
“Büyükelçi Xing’in tavrına bakıldığında, bir diplomat olarak karşılıklı saygı veya dostluğu teşvik eden bir tavrı olup olmadığı şüphelidir. Halkımız onun uygunsuz davranışlarından rahatsız.”
Güney Kore’nin uzun yıllardır ABD ile önemli müttefiklik ilişkileri olduğu bilinmektedir. Nitekim ülke, yaklaşık olarak 28 bin ABD askerine ev sahipliği yapmaktadır.[5] Zira bu durum dikkate alındığında Xing’in bahse konu olan ifadelerinin sebebi daha da belirginleşmektedir.
Bu noktada Güney Kore’nin Batı, ABD ve NATO ile geliştirdiği olumlu ilişkilerin temelinde Kuzey Kore tehdidinin önemli bir yeri olduğu söylenebilir. Nitekim Pyongyang çok büyük bir nükleer güçtür ve 2022 yılında rekor seviyede Kıtalararası Balistik Füze (ICBM) denemesi gerçekleştirmiştir.[6]
Öte yandan Kuzey Kore’ye karşı alınmaya çalışılan yaptırım kararları da Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) içerisinde Rusya ve Çin’in vetosuyla karşılaşmaktadır. Nitekim Seul’un, Pyongyang kaynaklı tehdidi en yakından hisseden aktörlerin başında gelmektedir. Bunda Güney Kore’nin jeopolitik konumlanışının oldukça önemli bir yeri vardır.
Bu kapsamda Seul’un Washington’dan aldığı güvenlik temennileri Güney Kore için çok kritiktir ve bir o kadar da önemlidir. Dahası bu durum ABD’nin Asya-Pasifik Bölgesi’ndeki faaliyetlerine meşru bir zemin oluşturmaktadır. Bu noktada da yine kazan-kazan temelli bir ilişki konsepti meydana gelmektedir.
Sonuç olarak bölgedeki gerilimin kısa vadede çözülmeyeceği ve bölge ülkeleri arasındaki kutuplaşma ile rekabetin artarak devam edeceği öne sürülebilir. Bu bağlamda da Güney Kore’nin oldukça önemli bir yer tutacağı söylenebilir.
[1] “US , South Korea, Japan Hold Joint Amid North Korea Threats”, Voice of America News, https://www.voanews.com/a/us-south-korea-japan-hold-joint-drills-amid-north-korea-threats/6973699.html, (Erişim Tarihi: 13.06.2023).
[2] “South Korean Leader Criticises China Envoy Over ‘Inappropriate’ Remarks”, Yahoo News, https://news.yahoo.com/south-koreas-yoon-questions-whether-055534666.html, (Erişim Tarihi: 13.06.2023).
[3] “South Korean Leader Criticises China Envoy Over ‘Inappropriate’ Remarks”, Reuters, https://www.reuters.com/world/asia-pacific/south-koreas-yoon-questions-whether-china-envoy-showed-mutual-respect-yonhap-2023-06-1, (Erişim Tarihi: 13.06.2023).
[4] “South Korean Leader Criticises China Envoy Over ‘Inappropriate’ Remarks”, Yahoo News, https://news.yahoo.com/south-koreas-yoon-questions-whether-055534666.html, (Erişim Tarihi: 13.06.2023).
[5] “South Korean Leader Criticises China Envoy Over ‘Inappropriate’ Remarks”, Reuters, https://www.reuters.com/world/asia-pacific/south-koreas-yoon-questions-whether-china-envoy-showed-mutual-respect-yonhap-2023-06-1, (Erişim Tarihi: 13.06.2023).
[6] “North Korea’s Record Year of Missile Testing is Putting the World on Edge”, Cable News Network, https://edition.cnn.com/2022/12/26/asia/north-korea-missile-testing-year-end-intl-hnk/index.html, (Erişim Tarihi: 13.06.2023).
