26 Aralık 2022 tarihinde Ukrayna Cumhurbaşkanı Vladimir Zelenski, Hindistan Başbakanı Narendra Modi’yle telefon görüşmesi gerçekleştirmiştir. Zelenski, Modi’yle görüşmesinin ana konularından birinin “barış formülü” olduğunu ve Hindistan’ın katkılarını beklediğini belirtmiştir. Bu kapsamda Ukrayna Cumhurbaşkanı, Hindistan’ın Rusya’nın durdurulması noktasında diplomatik anlamda daha aktif bir sorumluluk alabileceğini ve dünyadaki küresel istikrar için Ukrayna-Hindistan işbirliğini güçlendirmenin önem arz ettiğini söylemiştir. [1]
Hatırlanacağı üzere Zelenski, 2022 yılının Kasım ayında düzenlenen G20 zirvesinde gerçekleştirdiği çevrimiçi konuşmada “barış formülü” vizyonundan bahsetmiştir. “Barış formülü”, Ukrayna’nın nükleer, enerji ve gıda güvenliğini sağlamanın yanı sıra çatışmaların durdurulması ve ülkenin toprak bütünlüğünün yeniden sağlanması da dahil on maddeli bir aşamayı içermekteydi.[2]
Bu noktada Hindistan’ın da barışçıl bir yaklaşım sergilediğini belirtmek gerekmektedir. Nitekim 16 Eylül 2022 tarihinde Putin’le görüşen Modi ise “Demokrasi, diplomasi, diyalog: bunlar çözüm bulmamız için önemli araçlardır. Gelecekte barışı sağlamak gerekmekte ve eminim ki bunun için fırsatımız var” demiştir.[3] 16 Aralık 2022 tarihinde de Putin’le yaptığı telefon görüşmesinde Hindistan Başbakanı, savaşı bitirmenin tek yolunun “diyalog ve diplomasi” olduğunu belirtmiştir.[4]
Bilindiği gibi, Rusya-Ukrayna Savaşı’nda Hindistan, tarafsızlık politikasını izlemektedir. Moskova yönetimine göre Yeni Delhi’nin bu tutumu, Rusya’nın çıkarlarına uygun değildir. Çünkü Kremlin, Hindistan’dan siyasi destek beklemektedir. BRICS ve Şanghay İşbirliği Örgütü’nün (ŞİÖ) bir üyesi olarak Rusya, Hindistan’dan Batı hegemonyasıyla mücadele noktasında beraber hareket etmesini istemektedir. Çünkü Hindistan’ın ŞİÖ üyesi olmasına Pekin’in itirazlarına rağmen destek veren Moskova, bu “jestinin” karşılığında Yeni Delhi’nin de gereken sadakati göstermesini arzulamaktadır.
Hindistan’ın savaşa ilişkin tarafsız bir tutum benimsemesinin kendisi açısından objektif bir nedeni vardır. Zira Hindistan’ın küresel hedefleri ile Rusya’nın stratejisi örtüşmemektedir. Moskova yönetimi, Amerikan hegemonyasıyla mücadele ettiğini ve bu mücadele sonucunda Hindistan’ın da lider konumunda yer alacağı çok kutuplu bir dünya düzeni kurulacağını düşünmektedir. Yeni Delhi’nin ise böyle bir mücadelesi söz konusu yoktur ve Hindistan için en büyük güvenlik sorunu Pakistan ve Çin’den kaynaklanmaktadır. Rusya’dan farklı olarak Hindistan, ABD’yle ilişkilerini geliştirmek istemektedir. Washington yönetiminin Çin’i çevreleme ve dengeleme politikası da Yeni Delhi’nin bölge politikasına katkı sağlamaktadır. Dolayısıyla ABD’yle geliştirilen işbirliği, Hindistan’a son derece stratejik getiriler sağlamaktadır.
Hindistan’ın küresel politikasını bilen Zelenski, söz konusu ülkeden Rusya’yla ilişkilerine son vermesini talep etmektedir. Zelenski’in asıl amacı, Hindistan’ı kendi cephesine çekmek ve Rusya’yı daha da yalnızlaştırmaktır. Ancak Hindistan Rusya’yla bazı alanlardaki işbirliğini sürdürmek istemektedir. Öncelikle Yeni Delhi, petrol alımlarını sürdürmekten yanadır. Son birkaç ay içerisinde Hindistan, Rusya’nın Asya’daki en büyük petrol alıcısı haline gelmiştir. Piyasa fiyatından %30 daha ucuza ithal edilen petroller, ülke ekonomisine ciddi bir katkı sağlamaktadır.
Rus petrollerine yönelik tavan fiyatı uygulanması ise tedarikçileri rekor indirimler yapmaya zorlamaktadır. Nitekim Rusya’nın ana ihracat sınıfı Ural petrolünün Hindistan limanlarındaki maliyeti, 2022 yılının Aralık ayında asgari seviyeye inerek Batı ülkeleri tarafından dayatılan tavan fiyatın çok daha altında kalmıştır. Vergileri ve harçları ile sigorta ve teslimat masrafları hesaba katıldığında, bazı durumlarda üreticilerin hammaddeleri zararına sattığı söylenebilir.[5]
Hindistan’ın en büyük endişesi ve Rusya’yla ilişkilerini olumsuz etkileyen nükleer silah kullanılma ihtimalidir. Her ne kadar Hindistan Pakistan’dan çok daha önce nükleer silaha sahip olmuş olmuşsa da komşusunu nükleer silahlarla tehdit etmemiştir. Nükleer silahların kullanılmasına ilişkin tehditlerin sıradanlaşmasının Yeni Delhi’de rahatsızlık yarattığını ifade etmek mümkündür.
Neticede Kiev’in Hindistan’a bir rol biçme ve Rusya’yla ilişkilerine bir mesafe koyarak Ukrayna’nın sorunlarına katkıda bulunma önerisinin Hindistan tarafından kabul edilme ihtimali düşüktür.
[1] “Зеленский рассказал о переговорах с премьером Индии”, Lenta.Ru, https://lenta.ru/news/2022/12/26/ze_peace/, (Erişim Tarihi: 28.12.2022).
[2] ““Не будет никаких “Минск-3” – Зеленский на саммите G20 озвучил условия прекращения войны”, Gazeta,Ua. https://gazeta.ua/ru/articles/politics/_ne-budet-nikakih-minskov3-zelenskij-na-sammite-g20-ozvuchil-usloviya-prekrascheniya-vojny/1120832, (Erişim Tarihi: 28.12.2022).
[3] “Моди сказал Путину, что сейчас «не эра войны»”, Kommersant, https://www.kommersant.ru/doc/5569420, (Erişim Tarihi: 28.12.2022).
[4] “Моди в разговоре с Путиным призвал к диалогу по Украине”, TASS, https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/16614151, (Erişim Tarihi: 28.12.2022).
[5] “Индия начала покупать российскую нефть по минимальной цене”, Lenta.Ru, https://lenta.ru/news/2022/12/14/low/, (Erişim Tarihi: 28.12.2022).
