8 Ekim 2022 tarihinde, Rusya tarafından 2018 yılında inşa edilen Kerç Köprüsü’nün bir kısmı patlamalar nedeniyle yıkılmıştır. Patlamaları henüz kimse üstlenmese de olaydan hemen sonra Twitter üzerinden konu hakkında paylaşım yapan Ukrayna Cumhurbaşkanlığı Ofisi Başkan Başdanışmanı Mihail Podolyak “Kırım, Köprüsü, bu daha başlangıç. Yasadışı olan her şey yok edilmeli. Çalınan her şey Ukrayna’ya iade edilmeli, Rusya’nın işgal ettiği her şey.” yorumunu yapmıştır.[1] Dolayısıyla patlamanın, Ukrayna Özel Kuvvetleri tarafından gerçekleştirilmiş olma ihtimali söz konusudur. Nitekim Ukraynalı yetkililerin olaya verdiği tepkiler, buna işaret etmektedir. 9 Ekim 2022 tarihinde ise bu ihtimale paralel olarak Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, saldırıyı Ukrayna tarafından planlanmış bir “terör eylemi” şeklinde nitelendirmiştir.[2]
Bilindiği üzere Kırım, 2014 yılında Rusya tarafından uluslararası hukuka aykırı bir şekilde ilhak edilmiştir. 2018 yılında inşa edilen köprü ise Rus medyası tarafından “yüzyılın inşası” olarak nitelendirilmiş ve Ruslar için manevi bir anlama haiz olmuştur.[3] Zira bu köprü, Kırım’ın Rusya’nın himayesi altında olduğunu sembolize etmekteydi.
Ukrayna’nın yarımadayı geri alma hedefi bulunmaktadır. Hatta birkaç ay önce Ukrayna Milli Güvenlik ve Savunma Konseyi Sekreteri Oleksi Danilov, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nin ilk fırsatta Rus işgali altındaki Kırım Yarımadası’nı Rusya’ya bağlayan Kerç Köprüsü’nü vuracağını ifade etmiştir.[4] Podolyak da “Bu yasadışı yapı, Kırım’da konuşlandırılan Rus askeri birlikleri için ana tedarik yoludur. Bu tür nesneler imha edilmelidir” demiştir.[5]
Bilindiği gibi köprü, savaş boyunca Rusya’dan Ukrayna’nın güneyindeki savaş alanlarına gönderilen mühimmat için kullanılmıştır. Rusya’nın Kırım’a giden tek ikmal yolu söz konusu köprü olduğu için Rus yetkililer, köprünün havadan, karadan veya sudan gelebilecek tehditlere karşı iyi korunduğunu iddia etmiştir.[6]
8 Ekim 2022 tarihi ise uzun zamandır Ukrayna’nın gerçekleştirmek istediği saldırının başarıyla sonuçlandığı tarihtir. Bu durum, iki soruyu akıllara getirmektedir: Kerç Köprüsü’ne aylar sonra gerçekleştirilen saldırı, Rusya’nın savaşı artık fiilen kaybettiğine mi işaret etmektedir? Rus kuvvetleri yaşadığı yorgunluktan dolayı daha zayıf ve savunmasız hâle mi gelmiştir? Zira bu köprü, Ruslar tarafından sıkı gözetime tâbi tutulmuş ve köprüye yapılan saldırı, Ruslar için ciddi bir imaj kaybına sebep olmuştur.
Olaydan sonra gazetecilere verdiği demeçte Rusya tarafından atanan sözde Kırım Valisi Sergey Aksyonov, “Durum idare edilebilir seviyede, üzücü bir olay ama ölümcül değil” demiştir.[7] Durumun, “ölümcül” olmasa da Moskova açısından moral bozucu olduğu söylenebilir. Nitekim Rus kuvvetlerinin saldırı sonrasında moralleri bozulmuş, ülkenin askeri yapılanmaları ciddi bir psikolojik darbe almıştır. Zira Rusya’nın savaşan unsurlarına verdiği lojistik destek, köprü saldırısından önceki kadar kolay olmayacaktır.
Yoğun gözetim altında bulunan bu köprünün başarılı bir şekilde etkisiz hâle getirilmesi ilginçtir. Çünkü bu gelişme, Rusya’nın artık savaş için kritik olan bölgeleri koruyamadığı düşüncesini akıllara getirmektedir.
Değinilmesi gereken bir diğer önemli husus da Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski’nin 2022 yılının Ağustos ayında Ukrayna’daki savaşın Kırım’la 2014 senesinde başladığını ve savaşın buranın kurtuluşuyla bitmesi gerektiğini dile getirmesidir.[8] Dolayısıyla Kiev, Kerç Köprüsü üzerinden Kırım’ın geri alınması olduğu konusunda kararlı olduğunun mesajını vermek istemiş olabilir. Moskova da yaptığı misillemelerle mesajı aldığını; fakat mağlubiyete tahammülü olmadığını göstermeye çalışmıştır. Nitekim 10 Ekim 2022 tarihinde Kiev de dahil olmak üzere Ukrayna genelinde saldırılar gerçekleşmiştir.
Bahsi geçen saldırılar vesilesiyle Moskova yönetimi, savaşı tırmandırmaktan sakınmayacağını ortaya koymuştur. Esasen Ukrayna Ordusu’nun Kerç Köprüsü saldırısı, Kiev’in de aynı kararlılığa sahip olduğunu gözler önüne sermektedir. Bununla birlikte söz konusu köprünün yıkılması, Rusya’yı itibar kaybını dengelemek için sahada üstünlük arayışına itecek gibi gözükmektedir. Bu yüzden de Kremlin, “özel operasyon” adını verdiği Ukrayna Savaşı’nda Kiev yönetimine karşı resmen savaş ilan edebilir. Çünkü Moskova yönetimi, savaşın kaybedilmesine tahammülü olmadığını göstermektedir. Zira Rusya, yalnızca Ukrayna’yla değil; kolektif Batı’yla mücadele ettiğini düşünmektedir.
Sonuç olarak Kerç Köprüsü saldırısı, Ukrayna’nın yalnızca 2022 yılının Şubat ayında başlayan savaşta işgal edilen yerleri değil; Kırım dahil olmak üzere 2014 senesinden itibaren Rusya’nın kontrol altına aldığı tüm bölgeleri kurtararak toprak bütünlüğünü tesis etmek istediğini gözler önüne sermiştir. Bu saldırı vesilesiyle Kiev, Rusya’nın Kırım’la olan bağlantısının güvende olmadığını ortaya koymuştur. Aynı zamanda söz konusu olay, Moskova’nın ikmal hatlarını da koruyamadığını göstermiştir. Dolayısıyla saldırıda yalnızca Kerç Köprüsü değil; Rusya’nın prestiji de hasara uğramıştır. Buna karşılık Kremlin ise savaşı tırmandırmaktan sakınmayacağını; yani galibiyet dışında bir senaryoya sıcak bakmadığını gösterircesine saldırılarını arttırmıştır. Bunu Ukrayna’ya yönelik savaş ilanının takip etmesi şaşırtıcı olmayacaktır.
[1] “Crimea Bridge Partly Reopens after Huge Blast, Russia Says”, BBC, https://www.bbc.com/news/live/world-63183783, (Erişim Tarihi: 10.10.2022).
[2] “Russian Divers to Inspect damage to Vital Crimea Bridge Link”, Al Jazeera, https://www.aljazeera.com/news/2022/10/9/russian-divers-to-inspect-damage-to-vital-crimea-bridge-link (Erişim Tarihi: 10.10.2022).
[3] “Destruction of Putin’s Bridge to Crimea-Here’s What We Know So Far”, The Debrief, https://thedebrief.org/destruction-of-putins-bridge-to-crimea-heres-what-we-know-so-far/, (Erişim Tarihi: 10.10.2022).
[4] “Kremlin Reacts to Ukrainian Official Saying Russia’s Bridge to Crimea Might be Attacked”, The New Voice of Ukraine, https://english.nv.ua/amp/kremlin-reacts-to-ukrainian-official-saying-russia-s-bridge-to-crimea-might-be-attacked-50235767.html, (Erişim Tarihi: 10.10.2022).
[5] “Ukraine Aiming to Create Chaos within Russian Forces, Zelenskiy Adviser Says”, The Guardian, https://www.theguardian.com/world/2022/aug/16/creating-chaos-zelenskiys-adviser-outlines-ukraines-military-strategy, (Erişim Tarihi: 10.10.2022).
[6] “Kiev Wants to Destroy Putin’s Bridge in Crimea”, Asia News, https://www.asianews.it/news-en/Kiev-wants-to destroy-Putin%27s-bridge-in-Crimea-56080.html, (Erişim Tarihi: 10.10.2022).
[7] “Russian Divers to Inspect Damage to Vital Crimea Bridge Link”, Al Jazeera, https://www.aljazeera.com/news/2022/10/9/russian-divers-to-inspect-damage-to-vital-crimea-bridge-link, (Erişim Tarihi: 10.10.2022).
[8] “Ukraine War Must End with Liberation of Crimea-Zelensky”, BBC, https://www.bbc.com/news/world-europe-62487303, (Erişim Tarihi: 10.10.2022).
