10 ve 24 Nisan tarihlerinde gerçekleşen 2022 Fransa Cumhurbaşkanlığı seçimleri, İlerleyen Cumhuriyet Partisi’ni (En Marche) temsil eden Emmanuel Macron’un yeniden seçilmesiyle sonuçlanmıştır. Macron, son yirmi yılda iki kez Fransa Cumhurbaşkanı seçilen ilk kişi olmuştur. Siyaseten merkezde konumlanan Macron, ikinci turda toplam oyların %58,5’ini elde etmiş ve rakibi Marine Le Pen’in liderliğini yaptığı aşırı sağcı Ulusal Cephe’yi (Rassemblement National) mağlup etmiştir. Seçimlerin ardından Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ve Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel de dahil olmak üzere dünya liderleri, düzen ve göçmen karşıtı politikacı Le Pen’i yendiği için Macron’u tebrik etmiştir.[1] Macron’un zaferi, rakibinden farklı olarak Avrupa Birliği’ne (AB) bağlılığı nedeniyle özellikle de AB tarafından olumlu karşılanmıştır.[2]
Le Pen’in seçimleri kazanamaması nedeniyle birçok lider seçimden sonra rahatlamış olsa da onun artık Cumhurbaşkanlığı’na bir adım daha yaklaştığını belirtmek gerekir. Önce baba, şimdi de kızı siyasetçi olan Le Pen ailesi, 1974 yılından beri Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde bulunmasına rağmen bu kadar çok sayıda Fransızı çok kültürlülüğün Fransa için tehlikeli olduğu fikrine hiçbir zaman ikna edememişlerdi.[3] Le Pen, terörle mücadele planının bir parçası olarak halk içinde başörtüsü takmayı yasaklamayı hedeflemektedir. Ayrıca iş bulma ve barınma konusunda Fransız vatandaşlarına öncelik vermektedir.[4] Buna ek olarak Le Pen, eski bir uzman ve siyasi gazeteci olan bir başka aday olan Eric Zemmour’dan da yararlanmıştır. Zemmour, defalarca nefret söyleminden hüküm giymiştir. Seçim sırasında beyaz Fransızları, Avrupalı olmayan mülteci ve göçmenlerle değiştirmenin tehlikeleri hakkında ırkçı açıklamalar yapmıştır. Zemmour, seçimin ilk turunda toplam oyların %7,1’ini alsa da ırkçı açıklamaları, Le Pen’in Zemmour’dan daha merkezde yer alan bir aday olarak görülmesine neden olmuştur. Üstelik Le Pen, önceki seçimlerde yaşananların aksine bu seçimde Fransa’da sadece göçe değil; sağlık ve barınma konularına da dikkat çekmiştir. Bu durum, merkeze eskisinden daha yakın olduğu algısını yaratmıştır. İki aşırı sağcı politikacı olan Le Pen ve Zemmour, ilk turda toplam oyların %32’sini almıştır.[5]
Le Pen’in oy oranındaki artışın bir diğer nedeni de Fransa’ya gelen göçmenlerin artmasıdır. Bu artış, 2000’li yılların başından itibaren düzenli olarak devam etmektedir. Buna göre, Fransa dışında doğup bu ülkede yaşayanların oranı, nüfusun %10’una tekabül etmektedir. Dolayısıyla göçmenlik konusu, bu seçimde Le Pen tarafından önceki seçimlerde olduğu kadar kullanılmasa da yine de önemli bir yere sahip olmuştur.[6]
Seçimi etkileyen bir diğer faktör de Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesidir. Le Pen’in Putin’le arasının iyi olduğu ve Rus liderin birçok eylemini desteklediği bilinmektedir. Bu bağların farkında olan Macron, Le Pen’in partisinin çeşitli Rus bankalarından kredi talep ettiğini dile getirerek Le Pen’i Rusya’dan ekonomik olarak yararlanmakla suçlamıştır. Ayrıca geçen yıl zehirlenen ve Rusya’ya döndüğünden beri hapiste olan muhalif Rus lider Aleksey Navalny de Le Pen’i Moskova’yla bağlantılı olmakla eleştirmiş ve Fransız seçmenlerini Macron’a oy vermeye çağırmıştır. Le Pen, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalini eleştirirken; Moskova’ya uygulanan bazı yaptırımları da eleştirmiştir. Çünkü bu yaptırımlar, Fransız iş insanlarına da zarar vermektedir.[7] Kısacası Le Pen’in Putin’le olan bağı bilinmesine rağmen Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesinden sonra bu bağ daha da sorgulanır hale gelmiştir.
Sonuç olarak Le Pen, seçimi kaybetmesine rağmen Fransız halkının neredeyse yarısından oy almıştır. Yani Fransızlar, onun politikalarını desteklemiştir. Bu nedenle Le Pen ve onun radikal politikaları, iktidara her zamankinden daha fazla yaklaşmıştır. Le Pen’in seçmenlerini ikna etmek için Macron’un bazı radikal politikalar izleyebileceği düşünüldüğünde, Fransa’da aşırı sağın kaybettiğini söylemek yanlış olacaktır. Bunun yerine Fransa’da şu anda aşırı sağın iktidarda olmadığını; ancak siyasetteki etkisinin giderek arttığını söylemek daha sağlıklı bir perspektif sunacaktır. Özetle aşırı sağ, Fransa’da demokrasiyi tehlikeye atabilecek ana akım haline gelebilir. Avrupa’daki aşırı sağcı liderlerin birlikte çalıştıkları düşünülürse, tehlikede olan sadece Fransa değil; Avrupa demokrasisidir. Yani 2022 Fransa Seçimleri, Avrupa demokrasisinin her zamankinden çok daha fazla tehlikede olduğunu net bir şekilde ortaya koymaktadır.
[1] “French Election: World Leaders Congratulate Macron on Victory”, Al Jazeera, https://www.aljazeera.com/news/2022/4/24/french-election-2022-europe-reacts-as-macron-beats-le-pen, (Erişim Tarihi: 04.05.2022); John Leicester, “Election Loss Still a Victory for Far-right in France: Analysis”, CTV News, https://www.ctvnews.ca/world/election-loss-still-a-victory-for-far-right-in-france-analysis-1.5874612, (Erişim Tarihi: 05.05.2022).
[2] “Relieved European Leaders Congratulate Macron After His Reelection”, Le Monde, https://www.lemonde.fr/en/2022-presidential-election/article/2022/04/24/european-leaders-swiftly-congratulate-emmanuel-macron-after-french-presidential-election-victory_5981533_16.html, (Erişim Tarihi: 04.05.2022).
[3] Leicester, a.g.m.
[4] “Le Pen Vows Headscarf Fines in Tight French Election Battle”, France 24, https://www.france24.com/en/live-news/20220407-le-pen-vows-headscarf-fines-in-tight-french-election-battle, (Erişim Tarihi: 05.05.2022).
[5] Leicester, a.g.m.
[6] David Brown, “French Election: A Really Simple Guide”, BBC, https://www.bbc.com/news/world-europe-60799845, (Erişim Tarihi: 06.05.2022).
[7] Silvia Amaro, “Russia Ties Haunt Far-right Candidate Le Pen as France Gears Up for Election Day”, CNBC, https://www.cnbc.com/2022/04/22/france-elections-russia-ties-haunt-far-right-candidate-le-pen.html, (Erişim Tarihi: 07.05.2022); Kim Willsher,“French Far-right Leader Marine Le Pen Forced to Defend Putin Links”, The Guardian, https://www.theguardian.com/world/2022/mar/02/french-far-right-leader-marine-le-pen-forced-to-defend-putin-links, (Erişim Tarihi: 07.05.2022).
