İran’ın Artan Bölgesel Etkinliği ve Yaşanan Krizler Özelindeki Uygulamaları

Arap ayaklanmaları sonrası siyasal bazda “tektonik” diyebileceğimiz hareketlenmelere sahne olan Ortadoğu’da bir aktörün etkinliğinin arttığına tanıklık ediyoruz. Kendi mezhepsel, siyasal ve bölgesel duruşuna yakın olan aktörlerle yakın bağlar kurduğu bilinen İran, Arap ayaklanmalarına paralel olarak bu bağları kullanmaya başlamış ve bölgesel anlamda ne denli önemli bir aktör olduğunu kanıtlamıştır. Diplomatik, askeri ve lojistik destek sağladığı müttefikleri üzerinden yaşanan problemleri kendi çıkarları yönünde manipüle etmeyi amaçlayan Tahran’ın bu konuda belli bir başarı elde ettiğini de söyleyebiliriz. Suriye, Irak ve Yemen gibi bölgesel çatışma noktalarında gözler önüne serilen İran etkinliği bu duruma önemli birer örnek oluşturmaktadır. Ne var ki, aynı ülkenin kendi içerisinde de “yenilikçiler” ile “muhafazakârlar” bağlamında ciddi bir kırılganlığa sahip olduğunu unutmamak gerekir. Bu kırılganlık, İran’ın bölgesel görünürlüğünü azaltmak isteyen aktörlerin izledikleri strateji ve hamlelere bağlı olarak ülke içerisinde çeşitli görünümler alabilmektedir. Tahran karşıtı hamlelerin yoğunluk kazandığı dönemlerde “dini liderlik” merkezli “muhafazakârların” çatışmacı dili ve hamleleri İran’ın toplumsal/siyasal yönelimleri bağlamında daha etkin bir hal alırken, İran’ı uluslararası sistemin meşru bir aktörü olarak kabullenmeye yönelik girişimler eksenindeyse Hatemi ve şimdi de Ruhani gibi “reformcu” liderler özelinde “yenilikçi” anlayış güçlenmektedir. Ne var ki, muhafazakârların kurguladığı “güvenlikçi” karakterin devlet organları ve izlenen politikalar anlamında daha görünür olduğu açıkça ifade edilebilir. Bu durum, bölgesel krizler çerçevesinde de gözler önüne serilmektedir.

İNDİR